Introductie

Roodborsttapuiten zijn maar kleine vogeltjes. Toch kun je ze vrij eenvoudig te zien krijgen. Ze zitten namelijk altijd bovenop een uitkijkpost. Vanaf een struikje, paaltje of bloem speuren ze de omgeving af op zoek naar insecten, rupsen en ander lekkers. Daarnaast zijn ze bijna nooit alleen. Zie je er één, dan is nummer twee of drie altijd wel in de buurt. En nog iets: als je te dichtbij komt, begint vooral het mannetje korte alarmroepjes uit te stoten: psss tjèk.

Roodborsttapuit op de uitkijk. Fotograaf: Hans Overduin

Kenmerken

Met zijn roodachtige borst en zwarte kop steelt de roodborsttapuit moeiteloos de show in zijn natuurlijke habitat. Deze vogel gedijt voornamelijk in open landschappen, waar hij zijn territorium met vastberadenheid verdedigt. Dat laat hij merken met zijn zang van snelle en heldere tonen. De roodborsttapuit staat bekend om zijn acrobatische vliegvaardigheden, waarbij hij plotselinge wendingen en duikvluchten maakt om insecten te vangen. Als trekvogel reist hij lange afstanden tussen zijn broedgebieden in Europa en overwinteringsgebieden in Afrika. Als een van de eerste trekvogels komt de roodborsttapuit weer naar Nederland en is in februari alweer waar te nemen. Na een reeks zachte winters zijn ook winterwaarnemingen niet uitzonderlijk.

Kleed man

Zingende Roodborsttapuit. Fotograaf: Vincent Vuik

Het mannetje van de roodborsttapuit is gemakkelijk te herkennen aan zijn contrasterende kleuren. Hij heeft een diepzwarte kop (1), een witte kraag rond de nek (2) en een feloranje borst (3) die contrasteert met zijn zwarte vleugels en staart (4). Zijn rug en bovendelen zijn meestal bruin (5).

Kleed vrouw

Vrouwtje roodborsttapuit. Fotograaf: Hans Overduin

Vrouwtjes roodborsttapuiten hebben een minder opvallend uiterlijk dan hun mannelijke tegenhangers. Ze hebben een bruine bovenkant en een lichte, vaak gelige onderkant. Hun borst is vaak lichter van kleur dan die van het mannetje.

Juveniel kleed

Een juveniele roodborsttapuit. Fotograaf: Karin Koopman

Jonge roodborsttapuiten hebben een meer gevlekt uiterlijk, met bruine en beige tinten die zich vermengen met wit op hun onderdelen. Hun kenmerkende kleuren ontwikkelen zich naarmate ze volwassen worden.

Kenmerkend gedrag

Roodborsttapuit met insect. Fotograaf: Gejo Wassink

Roodborsttapuiten zijn actieve vogels die vaak vanaf een uitkijkpost zoals een struik of klein boompje jagen op insecten. Ze hebben een kenmerkende manier van bewegen, waarbij ze kort opvliegen om insecten te vangen en vervolgens terugkeren naar dezelfde uitkijkpost. Volgens onderzoek van Sovon in 2020 is het aantal broedparen fors toegenomen tot 18.000-22.000 paren. Dit is te danken aan grootschalige natuuronderhoud. De roodborsttapuit gedijt bijvoorbeeld goed bij verruigde plekken in de buurt van weilanden, houtwallen en onverharde wegen.

Gelijkende soorten